Mô hình kinh doanh là kim chỉ nam cần thiết cho mỗi công ty hoặc doanh nghiệp. Nhà sáng lập cần tự tìm một mô hình thích hợp trước khi bắt đầu kinh doanh. Tài liệu này sẽ giúp bạn hiểu về tầm quan trọng của mô hình kinh doanh và cách làm cho mô hình của bạn khác biệt.
Tại sao khởi nghiệp thất bại?
Thế nào là mô hình kinh doanh?
Mô hình kinh doanh là một khuôn khổ hướng dẫn công ty tạo doanh thu và lợi nhuận bằng cách tập trung vào tiềm năng cốt lõi của tổ chức. Nó cung cấp khung làm việc để vượt qua thách thức và đồng thuận thành viên, thúc đẩy phát triển mạnh mẽ.
Tầm quan trọng của mô hình kinh doanh
Mô hình kinh doanh đặc biệt quan trọng đối với doanh nghiệp mới, hướng dẫn vị trí thị trường và thành công tương lai thông qua quyết định khó khăn và suy nghĩ sâu sắc.
Công ty mới cần phải xây dựng mô hình kinh doanh riêng cho thị trường mới. Mô hình này giúp định giá tiềm năng và tạo giá trị cho khách hàng. Để mô hình kinh doanh vững chắc, cần phải chịu trách nhiệm về thời gian và tài nguyên tiêu thụ.
Thành phần chính của mô hình kinh doanh
Mỗi công ty cần mô hình kinh doanh để tạo giá trị cho khách hàng, nhân viên và đối tác. Nó bao gồm thông tin về khách hàng mục tiêu, thị trường, sức mạnh của tổ chức và cách bán sản phẩm.
Các thành phần gồm:
- Vấn đề (Pain Point): Khó khăn mà khách hàng hiện đang gặp phải.
- Giải pháp (Solution): Sản phẩm hoặc cách mà công ty thỏa mãn nhu cầu của khách hàng.
- Tài nguyên chính (Key Resources): Bao gồm tài sản vật chất, trí tuệ, con người và tài chính của công ty.
- Phân khúc khách hàng (Customer Segments): Đối tượng khách hàng mục tiêu của công ty.
- Đề xuất giá trị duy nhất (Unique Value Proposition): Lý do khách hàng mua sản phẩm của công ty.
- Bối cảnh cạnh tranh (Competitive Landscape): Các lựa chọn thay thế khách hàng có.
- Lợi thế cạnh tranh (Competitive Advantage): Đặc điểm không dễ dàng sao chép hoặc mua ở nơi khác.
- Kênh phân phối (Distribution Channels) là cách tiếp cận khách hàng.
- Dòng thu (Revenue Streams) là các nguồn thu nhập của công ty.
- Mô hình thu nhập (Revenue Model) đề cập đến cách tạo lãi cho công ty.
- Đối tác quan trọng (Key Partners) bao gồm các đối tác và nhà cung cấp chủ chốt.
- Cấu trúc giá (Cost Structure) liên quan đến chi phí của công ty và tác động lên giá cả.
- Chỉ số hiệu suất chính (Key Performance Indicators – KPIs) là các chỉ số quan trọng.
Phụ thuộc vào giai đoạn phát triển của công ty và sản phẩm, mô hình kinh doanh có thể đơn giản hoặc chi tiết. Mục tiêu là cung cấp tầm nhìn chiến lược mạnh mẽ và đánh giá khách quan về thách thức, nhằm tóm tắt đầy đủ.
Cách tạo một mô hình kinh doanh khác biệt
Công ty cần áp dụng nhiều công cụ khác nhau để xây dựng chiến lược và đánh giá tiềm năng tương lai. Sự phổ biến của một số khung và phương pháp đã thay đổi trong thời gian gần đây. Dưới đây là một số khung và phương pháp phổ biến hiện nay.
Kế hoạch kinh doanh:
Kế hoạch kinh doanh là một tài liệu tĩnh miêu tả vấn đề, cơ hội và giải pháp của công ty trong ngữ cảnh dự đoán từ 2 đến 5 năm về chi phí, doanh thu và lợi nhuận. Thường là tệp văn bản mô tả nhiều hơn so với một mô hình kinh doanh hợp lý.
Ma trận thị phần tăng trưởng:
Ma trận BCG
Ma trận thị phần tăng trưởng bao gồm Boston Box và ma trận BCG, tạo bởi Bruce D. Henderson năm 1970. Dựa vào tăng trưởng thị trường và thị phần, chia thành bốn góc. Mục tiêu: đánh giá danh mục, tìm cơ hội, loại bỏ sản phẩm không đầu tư.
Đường #1: Bảo vệ phần cốt lõi, lợi nhuận cao.
Đường #2: Cơ hội mới, lợi nhuận cao, đầu tư lớn.
Đường #3: Ý tưởng phát triển, dự án nghiên cứu.
Mô hình doanh thu
Mô hình doanh thu đề cập đến các công ty thu thập doanh thu như đăng ký, trả phí sử dụng, quảng cáo, nhượng quyền thương mại. Nó tập trung vào việc tạo ra doanh thu mà không bao gồm các yếu tố khác như cạnh tranh hoặc vấn đề của khách hàng.
Mô hình SWOT
Mô hình doanh thu tập trung vào việc tạo doanh thu bằng cách như đăng ký, trả phí sử dụng, quảng cáo, nhượng quyền. Không bao gồm yếu tố cạnh tranh hoặc vấn đề của khách hàng (pain point).
Mô hình kinh doanh là phương pháp hướng dẫn quan trọng cho mọi công ty và doanh nghiệp. Nhà sáng lập cần tìm kiếm một mô hình phù hợp trước khi khởi nghiệp. Hy vọng những chia sẻ của BIHA sẽ giúp bạn nhận thức về tầm quan trọng của mô hình kinh doanh và cách làm cho mô hình của bạn độc đáo.